در شرکت‌های سهامی که هریک از سهامداران، سهم مشخصی از سرمایه شرکت را دارند، داشتن برگه سهام ضروری است. این سند که به آن برگه سهم نیز گفته می‌شود، نشان دهنده تعداد سهامی است که صاحب آن، در شرکت سهامی دارد. اگر سهامداری برگه سهام نداشته باشد، در اثبات مالکیت خود بر تعداد سهام، با مشکل مواجه می‌شود. پس از ثبت شرکت، افزایش سرمایه یا نقل و انتقال سهام، برگه‌های سهام برای سهام‌داران صادر می‌شود.

 این برگه‌ها اوصاف مشخصی دارند. برای مثال باید به صورت چاپی و دارای شماره ترتیب و شکل یکسان باشند. همچنین اوراق سهام باید به امضای حداقل دو نفر برسد که به موجب اساسنامه تعیین می‌شوند.

برخی نکات که باید در ورقه سهم قید شوند:

• نام شرکت و شماره ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها.
• مبلغ سرمایه ثبت شده برای شرکت و مقدار پرداخت شده آن.
• تعیین نوع سهم (برای مثال سهام بانام، بی نام، ممتاز و...).
• مبلغ اسمی سهم (قیمتی که در اساسنامه شرکت به عنوان بهای یک سهم تعیین شده است) و مقدار پرداخت شده آن به حروف و اعداد.
• تعداد سهامی که هر برگه نشان دهنده آن است.

سهام انواع مختلفی دارد:

۱.  سهام بانام: سهمی است که به شخص معینی تعلق دارد. نام دارنده روی برگه سهام یا دفتر سهام شرکت نوشته می‌شود. بنابراین ممکن است روی ورقه سهام نام شخص معینی نوشته یا فقط به ذکر کردن «سهم بانام» اکتفا شود.

۲.  سهام بی نام: سهمی است که روی برگه آن، نام صاحب آن ذکر نمی‌شود.

۳.  سهام ممتاز: سهمی است که نسبت به سهم عادی مزایای مخصوصی دارد. در واقع امتیازاتی به صاحبان سهام ممتاز تعلق می‌گیرد که به صاحبان سهام عادی تعلق نمی‌گیرد.

۴.  سهام وثیقه: سهام وثیقه در واقع نوع خاصی از سهم نیست. بلکه همان سهام مدیران است که حداقل یک سهم از آن بابت تضمین در صندوق شرکت نگه داشته می‌شود. در صورت خسارات احتمالی که از تقصیرات مدیران به شرکت وارد می‌شود، سهام وثیقه به عنوان تضمین استفاده می‌شود.

سازوکار نقل و انتقال سهام در شرکت‌های سهامی، با برگه و دفتر سهام انجام می‌شود. انتقال سهام بی نام تابع تشریفات خاصی نیست و دارنده برگه سهام بی‌نام مالک آن شناخته می‌شود. اما برای انتقال سهام بانام، باید این انتقال در دفتر ثبت سهام (دفتر نقل و انتقال سهام) ثبت شود و هرگونه نقل و انتقالی که این شرایط را نداشته باشد معتبر نبوده و  قابل استناد نیست.

تا زمانی که برگه‌های سهام صادر نشده است، شرکت باید به صاحبان سهام، گواهی‌نامه موقت سهام بدهد که نشان‌دهنده تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده آن باشد. این گواهی‌نامه در حکم سهام است. اما در هر صورت، حداکثر ظرف مدت یک سال از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم باید گواهی‌نامه موقت سهام ابطال و ورقه سهام صادر شود.

در برخی شرایط، صدور برگه سهام، یا گواهی‌نامه موقت سهم جایز نیست:

• تا زمانی که شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت نرسیده است، صدور ورقه سهام یا گواهی‌نامه موقت سهم برای سهام‌داران ممنوع است.
•  تا زمانی که مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده باشد، صدور ورقه سهام بی‌نام یا گواهی‌نامه موقت بی‌نام ممنوع است. در این حالت، به تعهد کننده این سهام، گواهی‌نامه موقت با نام داده خواهد شد.

برگه سهام، با نام ورقه سهام نیز شناخته می‌شود.

هزینه دریافت برگه سهام

سوالات متداول برگه سهام

• هزینه و مدت زمان دریافت برگه سهام چقدر است؟

هزینه دریافت هر برگه سهام به مبلغ ۶۵۰۰تومان بوده و طی ۲ روز کاری صادر می‌شود.

•  آیا هر برگه سهام نماینده یک سهم است؟

هر برگه می‌تواند نماینده یک سهم باشد یا این‌که بیشتر از آن بوده و تعدادی از سهام دارنده آن را شامل شود.

•  سهام وثیقه به صورت جداگانه از برگه‌های عادی سهام صادر می‌شود؟

بله. مثلا در صورتی که مدیری پنج سهم داشته باشد، حداقل یکی از آنها در قالب برگه سهام وثیقه و مابقی به صورت عادی، یعنی بر اساس اوصاف خود سهم (ممتاز، بانام، بی‌نام) و بدون توجه به مدیریت دارنده آنها صادر می شود.

•  آیا پس از صدور برگه سهام باید آن را به سهامدار تحویل داد؟

غیر از سهام وثیقه که در صندوق شرکت نگهداری می‌شود، باقی برگه‌های سهام درصورتی که مبلغ اسمی سهام پرداخت شده باشد، به مالکین آن‌ها تحویل داده می‌شود.

• اگر شخصی دو نوع سهام عادی و ممتاز داشته باشد، در یک برگه صادر می‌شود؟

می‌توان در یک برگه صادر کرد و در آن تعداد سهام عادی و ممتاز را مشخص کرد، یا اینکه در برگه‌های جداگانه صادر شود.

• نحوه نگارش تعداد سهام به چه صورت است؟

در برگه‌های سهام شماره ترتیب سهام و تعداد آن درج می‌شود.