کد اقتصادی یا کد مالیاتی همان شماره شناسایی افراد و شرکت‌های تجاری در اداره مالیات است. تا اواسط سال ۹۹، یک کد ۱۲ رقمی به عنوان کد اقتصادی از سوی سازمان امور مالیاتی صادر می‌شد. در حال حاضر طبق مصوبه دولت برای اخذ کد اقتصادی ابتدا باید تشکیل پرونده مالیاتی در حوزه محل فعالیت انجام شود. سپس کد اقتصادی برای شرکت‌ها، همان شناسه ملی شرکت خواهد بود. تمامی فعالان اقتصادی در حوزه واردات و صادرات، تولید، خدمات، توزیع یا مونتاژ که ملزم به پرداخت مالیات هستند، همچنین اشخاص حقیقی دارای پروانه کسب مانند کسبه، وکلا و پزشکان باید این کد را دریافت کنند. اشخاصی که کد اقتصادی خود را دریافت نکرده باشند، فعالیت آن‌ها غیر قانونی است. به‌علاوه مشمول جریمه‌های مالیاتی سنگین خواهند شد. در مورد شرکت‌های تجاری این جریمه‌ها هم برای شرکت و هم مدیران خواهد بود.

شرکت‌های تجاری تنها ۲ ماه بعد از ثبت شرکت فرصت دارند تا کد اقتصادی دریافت کنند، این مهلت ۲ ماهه به این معناست که اگر در این بازه زمانی نسبت به دریافت کد اقتصادی اقدام نکنید، ماهانه برای شما جریمه عدم دریافت کد در نظر گرفته می‌شود.

شاید در نگاه اول دریافت کد اقتصادی و پرداخت مالیات چندان مطلوب نباشد. اما در بسیاری از مواقع دریافت کد اقتصادی نه تنها به فعالیت شما اعتبار می‌دهد بلکه دریافت آن از لحاظ قانونی نیز الزامی است. برخی از کاربردهای دریافت کد اقتصادی را می‌توان شامل موارد زیر دانست:

• استفاده از فاکتور رسمی یک الزام قانونی برای شرکت‌هاست. برای صدور فاکتور رسمی نیاز به کد اقتصادی دارید. در غیر این صورت نمی‌توانید فاکتور صادر کنید.
• اخیرا اطلاعات شرکت‌های ثبت شده از اداره ثبت شرکت‌ها به اداره مالیات اعلام میشود. در نتیجه شرکت‌ها موظفند در زمان مقرر، پرونده مالیاتی خود را تشکیل داده و کد اقتصادی خود را دریافت کنند. در غیر این صورت مشمول جریمه‌های مالیاتی خواهند شد.
• برای واردات و صادرات به کارت بازرگانی نیاز دارید که لازمه داشتن این کارت ارائه کد اقتصادی است. عدم دریافت کد، فعالیت‌های تجاری شرکت یا شخص شما را متوقف می‌کند.
• برای ارائه اظهارنامه مالیاتی و همچنین اخذ گواهی مالیات بر ارزش افزوده باید کد اقتصادی داشته باشید. شرکت‌های تجاری و اشخاص حقیقی که به امور تجاری مشغول‌اند، باید هر سال در موعد مقرر (اشخاصی حقیقی تا پایان خرداد ماه و اشخاص حقوقی تا پایان تیر ماه) اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کنند. 
• لازمه ثبت هرگونه تغییراتی در شرکت اخذ کد اقتصادی اشخاص حقوقی است. در غیر این صورت شرکت تجاری نمی‌تواند تغییرات خود را به ثبت برساند. در نتیجه فعالیت او غیرقانونی خواهد بود. همچنین برای شرکت در مناقصه و مزایده ارائه این کد الزامی است.
• اشخاصی که اقدام به اخذ کد اقتصادی نکرده باشند، مشمول قوانین معافیت‌های مالیاتی نخواهند شد.

در صورتی‌که شرکت خود را از طریق خدمات پنجره واحد شروع کسب و کار ثبت کنید، پس از انجام مراحل ثبت، پیش ثبت‌نام کد اقتصادی را باید در باجه مرتبط انجام دهید. اگر از طریق اداره ثبت شرکت‌ها اقدام به ثبت شرکت کرده‌اید، پس از انجام مراحل باید به  اداره مالیات درخواست اخذ کد اقتصادی بدهید.

در صورت عدم دریافت کد اقتصادی علاوه بر مشکلات مالیاتی، محرومیت از عقد قرارداد و صدور فاکتور رسمی و سایر مزایایی که برای فعالیت اقتصادی به آن نیاز دارید، با جریمه‌ و محدودیت‌های قانونی نیز مواجه خواهید شد. در صورتی که برای دفعه اول، شرکت یا شخص، کد اقتصادی خود را دریافت نکرده باشد، باید جریمه‌ای معادل ۲ برابر سود حاصل از معاملات را به عنوان جریمه بپردازد. برای بار دوم، شرکت یا واحد اقتصادی به مدت ۳ ماه پلمپ خواهد شد. در مرتبه سوم نیز مدیران یا شخص حقیقی دارای واحد اقتصادی، به ۳ تا ۶ ماه حبس محکوم می‌شود.

اشخاص حقوقی:

- کپی برابر اصل مدارک هویتی مدیرعامل و کلیه اعضای هیات مدیره

- کپی برابر اصل اوراق ثبتی شرکت (اساسنامه، اظهارنامه، تقاضانامه، آگهی تاسیس) 

- کپی برابر اصل آخرین آگهی ثبتی تغییرات هیئت مدیره و تغییر آدرس شرکت

- کپی برابر اصل و کپی روزنامه رسمی تاسیس و آخرین تغییرات (هیات مدیره و آدرس)

- کپی برابر اصل اجاره نامه رسمی یا سند مالکیت ( محل فعالیت شرکت باید کاربری اداری یا تجاری داشته باشد)

- کپی تاییدیه کد پستی

- اصل گواهی امضای صاحبان حق امضا شرکت در دفتر خانه اسناد رسمی 

- دفترچه ثبت نام اشخاص حقوقی 

- نامه درخواست کتبی شرکت از سوی مدیران

اشخاص حقیقی:

- کپی برابر اصل  شناسنامه و پشت و روی کارت ملی متقاضی

- کپی برابر اصل  اجاره نامه رسمی یا سند مالکیت از محل فعالیت به نام متقاضی (کاربری اداری و یا تجاری )

- تاییدیه کد پستی 

- اصل گواهی امضا تایید شده در دفتر خانه اسناد رسمی

- نامه درخواست کتبی 

- تکمیل دفترچه ثبت نام صاحبان مشاغل